Bağımsız Denetim Raporunun Şekil Ve İçeriğine İlişkin Uygulama Esasları

A. Bağımsız Denetim Raporunun Şekil ve İçeriğine İlişkin Uygulama EsaslarıTürkiye’de bağımsız denetime tabi kurum ve kuruluşların bu yükümlülükleri, farklı mevzuat hükümlerinden kaynaklanmaktadır. Her ne kadar Kamu Gözetimi Muhasebe ve denetim Standartları Kurumu’nun (KGK) uygulamalarıyla denetimde bir yeknesaklık sağlamaya çalışsa da, diğer düzenleyici ve denetleyici kurum ve kuruluşların hukuki düzenlemelerinden dolayı farklılaşan uygulamalar karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, yapılacak denetim çalışması ve hazırlanacak denetim raporunda, denetlenen kuruluşun tabi olduğu mevzuat hükümlerine göre farklı bir çalışma veya denetim raporu hazırlanacağı gibi yanlış bir fikre neden olabilmektedir. Çalışmamızda, kurumların düzenlemeleri ve KGK’nın son duyurusuna değinilecektir. 1. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) KGK’nın kurulmasıyla birlikte, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun finansal raporlamaya ilişkin maddeleri değiştirilmiş ve kanunun 38’nci maddesi uyarınca bankaların hazırlayacakları raporların KGK tarafından yayınlanan standartlara uygun olarak ancak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) düzenlemeleri doğrultusunda hazırlanacağı hüküm altına almıştır. 2. Sermaye Piyasa Kurulu (SPK) Sermaye Piyasa Kurulu (SPK), KGK’nın yayınladığı tablo formatlarına paralel olarak hazırlanmış “Finansal Tablo ve Dipnot Formatları Hakkında Duyuru” sunu yayınlamıştır .Kurul bu duyuruyla SPK’ ya tabi kurum ve kuruluşların uyması gereken rapor formatını KGK’ dan farklı olarak kesin çizgilerle belirlemiştir. Yayınlanan duyuruda; yatırım fonları, konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları hariç sermaye piyasası kurumları ile sermaye piyasası araçları bir borsada işlem gören anonim ortaklar için tablo formatlarının 31.03.2013 tarihinden sonra sona eren ara dönemlerden itibaren yürürlüğe konulduğu belirtilmştir. 3. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(EPDK) Düzenleyici ve denetleyici diğer bir kurum olan Enerji Piyasa Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından 04.06.2011 tarihinde “Enerji Piyasasında Faaliyet Gösteren Gerçek ve Tüzel Kişilerin Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Denetlenmesi Hakkında Yönetmeliğin Son Hali” yayınlanmış olup, bu yönetmelikte hazırlanacak raporun ve uygulanacak bağımsız denetim standartlarının SPK tarafından belirlenmiş standart ve uygulamalara göre gerçekleştirileceği belirtilmiştir. Bugüne kadar yeni bir yönetmelik yayınlanmamış olmakla birlikte, EPDK tarafından 20.02.2013 tarihinde bir duyuru yayınlanmış ve sadece bağımsız denetim işlevini yerine getirecek bağımsız denetçilerin KGK’ dan yetki almış olmaları gerektiği duyurulmuştur. 4. Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetimi Standartları Kurumu (KGK) tarafından ilk olarak 20.05.2013 tarihinde “Finansal Tablo Örnekleri ve Kullanım Rehberi” hazırlanmıştır. Bu rehberde; 5411sayılı Bankacılık Kanunu, 6362 sayılı Sermaye Piyasa Kanunu, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ve 4683 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında faaliyet gösteren banka, sigorta şirketleri, sermaye piyasa kurumları gibi finansal kuruluşlar dışında TMS/TFRS yi uygulayacak şirketler için kullanılacak rapor formatları belirlenmiştir. Rehberde, şirketlerin gerekli hallerde ilgili standartlardan faydalanacağı da belirtilmiş ve rapor formatlarında kesin bir düzenlemeye gidilmemiştir. Daha sonra KGK tarafından TMS/TFRS’yi uygulamakla yükümlü şirketler için hazırlanacak bağımsız denetim raporlarında temel alınmak üzere “BDS700 Finansal Tablolara İlişkin Görüş Oluşturma ve Raporlama” standardı yayınlanmış ve standart 01.01.2013 tarihinde ve sonrasında başlayacak hesap dönemlerinden itibaren uygulamak üzere yürürlüğe girmiştir. Standartta, görüş kısmının oluşturulmasına ilişkin düzenlemeler incelendiğinde, BDS200 Bağımsız Denetçinin Genel Amaçları ve Bağımsız denetimin Bağımsız Denetim Standartlarına Uygun Olarak Yürütülmesi” standardına atıf olduğu görülmektedir. Buna göre, başka bir mevzuat hükmünün gerektirmesi durumunda “Mevzuattan Kaynaklanan Diğer Yükümlülüklere İlişkin Rapor” başlığı altında, bu hükümlere uygun açıklama yapılabileceği ve bu durumun BDS’ ler ile mevzuat hükümleri arasında önemli bir farklılık olmaması durumunda kabul edilebileceği açıklanmaktadır. B. Bağımsız Denetim Raporunun Şekil ve İçeriğine ilişkin KGK Duyurusu KGK 28.10.2014 tarihinde “Denetçi Raporunun Şekil ve İçeriğine İlişkin” duyurusunu yayınlamıştır. Duyuruya göre; “Bilindiği üzere, BDS 700 “Finansal tablolara ilişkin Görüş oluşturma ve Raporlama” Standardı denetçinin finansal tablolara ilişkin görüş oluşturma sorumluluklarını ve denetçi raporunun şekil ve içeriğini düzenlemekte olup, TTK uyarınca sunulacak denetçi raporunun bu düzenlemeye uygun olarak hazırlanması gerekmektedir.BDS 700 denetçi raporu tutarlılığı teşvik eder ve bu tutarlılık uluslar arası kabul görmüş standartlar uyarınca yürütülmüş olan denetimleri daha kolay belirlenebilir hale getirerek, küresel piyasalardaki güvenilirliği artırır. Bu nedenle; denetçinin, Mevzuattan Kaynaklanan Diğer Yükümlülüklere İlişkin Rapor” bölümünde sadece raporu göndereceği kuruma ilişkin yükümlülüklere yer vermesi ve dolayısıyla birden fazla rapor hazırlayıp, her kuruma(örneğin; BDDK, SPK, EPDK, vb. gibi) ayrı bir rapor göndermesi bu BDS’ de belirtilen tutarlılığı zedelemektedir. Ayrıca finansal tablo kullanıcıları nezdinde denetçi tarafından verilen görüşün farklılaşabileceği gibi yanlış bir algının oluşmasına yol açabilir.Denetçinin raporunda, diğer raporlama sorumluluklarına da yer vermesinin gerekli olması durumunda, tutarlılığı sağlamak amacıyla söz konusu tüm sorumlulukları ‘Mevzuattan Kaynaklanan Diğer Yükümlülüklere İlişkin Rapor’ alt başlığında ele alıp BDS700’e uygun olarak raporlanması gerekmektedir.Bu itibarla TTK uyarınca hazırlanacak denetçi raporunun; “ilgili mevzuat gereği yapılması gereken ilave raporları “ kapsayacak şekilde tek bir rapor halinde hazırlanıp, şirket genel kuruluna ve tüm kamu kurum ve kuruluşlarına bu şekilde sunulması gerekmektedir.” Denilmektedir. Böylelikle, farklı mevzuat hükümlerinden kaynaklanan uygulamaların önüne geçilmeye çalışılmıştır.