Mesken Kira Sözleşmelerinde Damga Vergisi Var Mı?

Gayrimenkul kiralama işlemlerinde kiracı ve kiralayan olmak üzere iki taraf bulunmaktadır. Ancak kimi zaman kefil olarak bir üçüncü tarafa da yer verilebilmektedir. Diğer yandan kiralama işlemlerinde depozito alınması da teamül haline gelmiştir. Mesken kiralama işlemlerine ilişkin yapılan sözleşmelerin damga vergisi karşısındaki durumu hakkında aşağıda kısaca bilgi verilecektir. 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesine göre, bu kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan kağıtlar damga vergisine tabidir. “Kağıt” terimi yazılıp imzalanmak suretiyle düzenlenen ve bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade etmektedir. Kanuna ekli (1) sayılı tablonun A.2 maddesinde kira sözleşmeleri damga vergisine tabi kağıtlar arasında sayılmıştır. Buna göre, kira sözleşmeleri kira müddeti üzerinden hesaplanacak kira bedeli üzerinden binde 1,89 oranında damga vergisine tabidir. Diğer yandan kanunun 9’uncu maddesinde kanuna ekli (2) sayılı listede yer alan kağıtların damga verginden istisna olduğu belirtilmiştir. 2 sayılı tablonun IV.31 maddesinde gerçek kişilerce mesken olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadi işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira sözleşmeleri damga vergisinden istisna tutulmuştur. Söz konusu istisna düzenlemesinin kira sözleşmesinde yer verilen kefalet ve teminata ilişkin işlemlerin damga vergisi karşısındaki durumu tereddüt yaratmaktadır. Kanunun 6’ncı maddesinde bir kağıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların herbirinden ayrı ayrı vergi alınacağı, ancak işlemlerin birbirine bağlı ve bir asıldan doğma ise damga vergisinin en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınacağı, asıl işlemin akitlerinden başka bir şahsın eklenen akit ve işleminin de ayrıca damga vergisine tabi tutulacağı belirtilmiştir. Kefalet ve teminat sözleşmeleri, (1) sayılı listenin A.3 maddesine göre binde 9,48 oranında damga vergisine tabidir. Sözleşmede kiralama akdine ilişkin yer verilen teminat ve kefalet akitlerinin aynı asıldan mı doğduğu, yoksa ayrı akit ve işlem mi olduğunun belirlenmesi gerekmektedir. İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nca verilen 25.06.2013 tarih ve 97895701-155[1.2013/18]-911 sayılı özelgede, kefalet ve depozito işlemlerinin kiralama akdi aslından doğmadığı ve başka bir şahsın eklenen akdi olduğu değerlendirilerek, ayrıca vergiye tabi tutulmaları gerektiği yönünde görüş verilmiştir. Söz konusu özelgenin ilgili bölümü aşağıda yer almaktadır. “Buna göre, gerçek kişilere mesken olarak kiraya verilen gayrimenkuller için düzenlenen kira sözleşmelerinin; – sadece kiraya veren ve kiralayan kişilerin imzasını içermesi, depozito tutarı, kefalet şerhi içermemesi halinde, Kanuna ekli (2) sayılı tablonun IV/31 numaralı fıkrası uyarınca damga vergisinden istisna tutulması, – Kira tutarı yanında depozito tutarını da içermesi halinde, depozito tutarının teminat hükmünde olması nedeniyle Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-3 fıkrasına göre sözleşmenin sadece depozito tutarı üzerinden düzenlenme tarihi itibarıyla nüsha sayısına göre nispi damga vergisine tabi tutulması, – Kiracı ve kiralayan yanında “adi kefil” veya “müteselsil kefil”, “müşterek borçlu ve müteselsil kefil” olarak kefil imzasını içermesi halinde, Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-3 fıkrası uyarınca kefalet şerhi üzerinden düzenlenme tarihi itibarıyla nüsha sayısına göre damga vergisine tabi tutulması, – Kiracı ve kiralayan yanında “adi kefil” , “müteselsil kefil”, “müşterek borçlu ve müteselsil kefil” şeklinde şerhle birlikte depozito bedeli de içermesi durumunda, Kanunun 6’ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca depozito ve kefalet şerhi işlemlerine ilişkin tutarın toplamı üzerinden Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-3 fıkrası uyarınca düzenlenme tarihi itibarıyla nüsha sayısına göre damga vergisine tabi tutulması, ve söz konusu verginin tarafların mükellefiyet durumuna göre Kanunun 22’nci maddesi kapsamında beyan edilerek makbuz mukabili ödenmesi gerekmektedir.” Yukarıda yer verilen özelge açıklamalarına göre, gerçek kişiler arasında düzenlenen (ve iktisadi işletmeye dahil olmayan) mesken kira sözleşmeleri damga vergisinden istisna olmakla birlikte, bu sözleşmede yer ver alan kefalet ve depozito işlemleri damga vergisine tabidir.