Çekilişle Müşterilere Hediye Verilmesi Şeklinde Gerçekleştirilen Promosyon Kampanyaları

I- GENEL AÇIKLAMA Son yıllarda şirketler satışlarını artırmak, daha fazla alışveriş yapılmasını sağlamak, sattıkları mal ve hizmetlere olan talebi korumak vb. amaçlarla çeşitli pazarlama yöntemlerine başvurmaktadırlar. Bu yöntemlerden en çok başvurulanı ise, alışveriş yapan müşteriler arasında çekiliş yapılarak, kazananlara çeşitli hediyeler verilmesi şeklinde gerçekleştirilen promosyon kampanyasıdır. Çekilişle hediye verilmesi yöntemi, belirli dönemlerde veya yıl sonlarında malın ithalatçısı/üreticisi veya toptancıları ile alışveriş merkezlerince sıkça kullanılmaktadır. Çekilişle hediye verilmesi yöntemi, müşterilerin daha fazla alışveriş yaparak, çekilişe daha çok sayıda katılmalarını sağlamaktadır. Örneğin, belirli tarihler arasında alışveriş yapan müşterilere çekilişle otomobil, telefon, beyaz eşyalar verilmesi gibi. Aşağıda, satışları artırmak, daha fazla alışveriş yapılmasını sağlamak vb. amaçlarla alışveriş yapanlar arasında gerçekleştirilecek çekiliş sonucu kazanan müşterilere verilen hediyelerin gider kaydı ve KDV karşısındaki durumu incelenecektir. II- ALIŞVERİŞ YAPANLAR ARASINDA GERÇEKLEŞTİRİLECEK ÇEKİLİŞ SONUCUNDA KAZANAN MÜŞTERİLERE VERİLEN HEDİYELERİN GİDER KAYDI VE KDV KARŞISINDAKİ DURUMU Alışveriş yapan müşteriler arasında çekiliş yapılarak kazananlara çeşitli hediyeler verilmesi şeklinde gerçekleştirilen promosyon kampanyalarının 50 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile yapılan promosyon düzenlemesi kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği hususu, bu şekilde verilen hediyelerin gider kaydı ve KDV karşısındaki durumunu doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle, asıl konumuza geçmeden önce, olayın bu yönüyle incelenmesi gerekmektedir. A)-ÇEKİLİŞ SONUCU KAZANAN MÜŞTERİLERE HEDİYE VERİLMESİ ŞEKLİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN PROMOSYON KAMPANYALARI 50 SERİ NO.LU KDV GENEL TEBLİĞİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLEBİLİR Mİ? Bilindiği üzere, promosyon ürünleri, numune ve eşantiyonların KDV karşısındaki durumu ile ilgili olarak 50 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde düzenlemeler yapılmıştır. Ancak, 50 Seri No.lu Tebliğ’de, promosyon uygulamalarından sadece; – Bir malın yanında ayrıca bir bedel tahsil edilmeksizin başka bir malın verilmesi, – Numune veya eşantiyon mallar verilmesi, – Gazete, dergi vb. yayın faaliyetinde bulunan kuruluşların bu yayınların tirajını artırmak amacıyla düzenledikleri kampanyalarla kupon vb. karşılığı bedelsiz mal vermeleri şeklinde gerçekleşenler düzenlenmiştir. Olaya bu açıdan bakıldığında, alışveriş yapanlar arasında gerçekleştirilecek çekilişle kazanan müşterilere hediye verilmesi şeklinde gerçekleştirilen promosyon kampanyalarının, 50 No.lu Tebliğde düzenlenen promosyon çeşitlerine tıpa tıp uymasa da, bir promosyon uygulaması olduğu açıktır. Çünkü, müşterilerin daha fazla alışveriş yaparak çekilişe katılmaları teşvik edilmekte, bu şekilde işletmenin satışları ve yarattığı katma değer artırılmaktadır. Bu nedenle, alışveriş yapanlar arasında gerçekleştirilecek çekiliş sonucunda kazanan müşterilere hediye verilmesi şeklinde gerçekleştirilen promosyon uygulamasının da, 50 No.lu KDV Genel Tebliği ile yapılan promosyon düzenlemesi kapsamında değerlendirilmesi gerekir. Maliye Bakanlığı da aynı görüşte olup, geçmişten bu güne kadar verdiği çok sayıda özelgede, bu doğrultuda görüş bildirmiştir ([1]). B)-ALIŞVERİŞ YAPAN MÜŞTERİLER ARASINDA ÇEKİLİŞ YAPILARAK KAZANANLARA VERİLEN HEDİYELERİN BEDELLERİNİN GVK VE KVK YÖNÜNDEN GİDER YAZILABİLECEĞİGVK.nın 40. maddesinde safi kazancın tespitinde indirilecek giderler sayılmış, 1 numaralı bendinde ise, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin, safi ticari kazancın tespitinde indirilecek gider olarak kabul edileceği belirtilmiştir. Kurumlar Vergisi Kanununun 6. Maddesinde ise, kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Yukarıda da belirtildiği üzere, promosyon kampanyalarının düzenlenmesindeki amaç, işletmenin ticari kazancının artırılmasıdır. Promosyon kampanyalarında, satışa konu edilen mal ve hizmetler bedelsiz olarak verilmektedir. Bu nedenle bedelsiz olarak verilen mal veya hizmetlerin “işletmeden çekilen mallar” olarak değerlendirilmeyip, satışı artırmak için yapılan reklam harcaması olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Buna göre, düzenlenen promosyon kampanyası çerçevesinde alışveriş yapan müşteriler arasında gerçekleştirilen çekiliş sonucunda kazananlara verilen hediyelerin alış/imalat/ithal bedellerinin GVK.nın 40/1. Maddesi uyarınca gider olarak hasılattan indirilmesi gerekmektedir. Konu ile ilgili olarak verilen bir özelgede de, “Tenis kulübü hizmeti veren firmanız tarafından herhangi bir bedel alınmaksızın yıllık üyelik kaydı yaptıran müşterilerinize promosyon olarak verilen konaklama hizmetine ilişkin alış bedelinin Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinin 1 numaralı bendine göre gider olarak hasılattan indirilmesi gerekmektedir.” Şeklinde görüş açıklanmıştır ([2]) [1] MB.’nin, 02.05.2007 tarih ve 39695, GİB. Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 14.05.2008 tarih ve 14759, Kayseri VDB.nin 11/07/2013 tarih ve 50426076-KDV-20-972-73, Erzincan VDB.nin 23/07/2013 tarihli ve 61316220-2012/03/KDV/50 No’lu GT-6 sayılı özelgeleri. [2] GİB. İstanbul VDB.nin 02/10/2012 tarihli ve B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.1-2844 sayılı özelgesi C)-ALIŞVERİŞ YAPAN MÜŞTERİLER ARASINDA ÇEKİLİŞ YAPILARAK KAZANANLARA HEDİYE VERİLMESİ İŞLEMİNİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU1) Kampanya Kapsamında Verilen Hediyeler İçin KDV Hesaplanıp Hesaplanmayacağı Alışveriş yapan müşteriler arasında gerçekleştirilecek çekiliş sonucunda kazananlara hediye verilmesi işleminde, KDV Kanunu’nda belirtildiği anlamda ayrı bir teslim söz konusu olmamakta, müşterilerin daha fazla alışveriş yapmaları ve çekilişe katılmaları teşvik edilerek, işletmenin satışları ve yarattığı katma değer artırılmaktadır. Dolayısıyla, çekilişle kazananlara bedelsiz verilen hediyeler, satışların artmasına paralel olarak satışı yapılan mal ve hizmetler içerisinde vergilendirilmiş olmaktadır. Konu ile ilgili olarak 50 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde açıklamalar yer almaktadır. Buna göre, alışveriş yapan müşteriler arasında gerçekleştirilecek çekilişle kazananlara hediye verilmesi işleminde bedelsiz bir teslim veya hizmet söz konusu olmayıp, hediye olarak verilen mal ve hizmetlerin bedelleri satışların artmasına paralel olarak satışı yapılan mal ve hizmetlerin bedelleri içerisinde vergilendirilmiş bulunduğundan, hediye olarak bedelsiz verilen bu mal ve hizmetler KDV’ye tabi bulunmamaktadır. ([1]) Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı da aynı görüşte olup, verdiği bazı Özelgelerin özetleri aşağıdadır: “Adı geçen şirketin alışveriş yapan müşterilerine çekilişle vereceği otomobillerin tesliminde KDV hesaplanmayacaktır. Alışveriş yapan müşterilere çekilişle verilecek otomobiller nedeniyle yüklenilen KDV’den satışı yapılan malların tabi olduğu orana isabet eden kısım indirim konusu yapılacak, kalan kısım ise gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınacaktır.”([2])“Şirketinizce alışveriş yapan müşterilere çekilişle vereceğiniz promosyon niteliğindeki hediyelerin tesliminde KDV hesaplanmayacaktır. Bu teslimler nedeniyle yüklenilen KDV’nin ise 50 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.” ([3])“Şirketiniz tarafından 2012 yılı içerisinde satışlarınızı ve tahsilatlarınızı artırmak amacıyla belirli bir bedelin üzerinde mal alımında bulunan yurtiçi müşterilerinize promosyon olarak verilecek araçların bedelsiz olarak tesliminde KDV hesaplanmayacaktır.” ([4]) [1]Abdullah TOLU, “Alışveriş Yapan Müşterilere Çekilişle Verilen Hediyeler İçin KDV Hesaplanmayacağı”, Yaklaşım, Kasım 2007, Sayı:179 [2]MB.’nin, 02.05.2007 tarih ve 39695, GİB. Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 14.05.2008 tarih ve 14759 sayılı özelgeleri [3]GİB.Erzincan VDB.nin 23/07/2013 tarihli ve 61316220-2012/03/KDV/50 No’lu GT-6 sayılı özelgesi [4]GİB. Kayseri VDB.nin 11/07/2013 tarih ve 50426076-KDV-20-972-73 sayılı özelgesi 2) Kampanya Kapsamında Çekilişle Hediye Olarak Verilen ve KDV Hesaplanmayacak Olan Mal ve Hizmetler Nedeniyle Yüklenilen KDV’ler İndirilebilir mi? 50 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile, promosyon ürünü olarak verilen malın (aynı işletmede imal veya inşa edilenler dahil) tabi olduğu KDV oranının; – Satışı yapılan mala ait KDV oranına eşit veya daha düşük oranda olması halinde promosyon ürünü için yüklenilen KDV’nin tamamının indirim konusu yapılması, – Satışı yapılan malın tabi olduğu KDV oranından yüksek olması halinde ise promosyon ürünü için yüklenilen KDV’den, satışı yapılan malın tabi olduğu orana isabet eden kısmın indirim konusu yapılması, kalan kısmın gelir veya kurumlar vergisi açısından gider veya maliyet olarak dikkate alınması uygun görülmüştür. Buna göre, – % 18 KDV oranına tabi malların satışına ilişkin olarak çekilişle hediye verilmesi halinde, hediye olarak verilen mal ve hizmetler nedeniyle yüklenilen KDV’nin tamamı indirim konusu yapılabilecektir. – % 1 ve/veya % 8 KDV oranına tabi mal ve hizmetlerin satışına ilişkin olarak çekilişle hediye verilmesi halinde ise, hediye olarak verilen mal ve hizmetler nedeniyle yüklenilen KDV’nin satışı yapılan mal ve hizmetlerin tabi olduğu orana isabet eden kısmı (% 1 ve/veya % 8) indirim konusu yapılacak, kalan kısmı (% 17 ve/veya % 10) ise gelir veya kurumlar vergisi açısından gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınacaktır. Ancak, 50 No.lu Tebliğ’de KDV indirimi konusunda yer alan bu düzenleme, satılan bir malın yanında bedelsiz olarak verilen promosyon malının alımında yüklenilen KDV’nin indiriminde geçerlidir. Tek bir malın satılmadığı, farklı KDV oranlarına tabi mal ve hizmetlerin satıldığı şirketlerde çekilişle hediye verilmesi olayında ise, hediyenin hangi mal satışı için verildiği belli değildir. Değerlendirmeye alınabilecek tek ölçü, alışveriş yapılıp yapılmadığıdır. Bize göre, farklı KDV oranlarına tabi birden fazla mal ve hizmet satışına ilişkin olarak çekilişle verilen hediyelerin hangi mal satışı (özellikle büyük alışveriş merkezlerinde) için verildiği belli olmadığından, bu hediyeler nedeniyle yüklenilen KDV’nin tamamı indirim konusu yapılmalıdır. Öte yandan, burada belirtilmesi gereken bir diğer önemli husus ise, çekilişle hediye olarak binek otomobil verilmesi halinde bu otomobilin alımı nedeniyle yüklenilen KDV’nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağına ilişkindir. Çünkü, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen KDV, Kanunun 30/b maddesine göre indirim konusu yapılamamaktadır. Maliye Bakanlığı verdiği ilk özelgelerde, “Adı geçen şirketin alışveriş yapan müşterilerine çekilişle vereceği otomobillerin tesliminde KDV hesaplanmayacaktır. Alışveriş yapan müşterilere çekilişle verilecek otomobillernedeniyle yüklenilen KDV’den satışı yapılan malların tabi olduğu orana isabet eden kısım indirim konusu yapılacak, kalan kısım ise gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınacaktır.” ([1])Şeklinde görüş bildirirken, son olarak verdiği yeni tarihli bir özelgede ise,“Şirketiniz tarafından 2012 yılı içerisinde satışlarınızı ve tahsilatlarınızı artırmak amacıyla belirli bir bedelin üzerinde mal alımında bulunan yurtiçi müşterilerinize promosyon olarak verilecek araçların bedelsiz olarak tesliminde KDV hesaplanmayacaktır. Bu araçların binek otomobili olması halinde Kanunun 30/b maddesine göre binek otomobili alımında yüklenilen KDV’nin indirim konusu yapılması mümkün olmayacak, ticari araç olması durumunda, araçların alımı sırasında yüklenilen KDV’nin genel esaslara göre indirilebilecektir.” ([2]) şeklinde tam aksi yönde görüş bildirmiştir. Kişisel görüşümüze göre, alışveriş yapan müşteriler arasında yapılacak çekiliş sonucunda kazanan müşterilere verilmek üzere satın alınan binek otomobillerin alımı sırasında ödenen KDV’nin, Kanunun 30/b maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Kanunun 30/b maddesi kapsamına, işletmede kullanılmak üzere satın alınan binek otomobiller için yüklenilen KDV’ler girmektedir. Müşterilere bu şekilde verilecek binek otomobillerin bedelleri reklam, pazarlama, satış ve dağıtım gideri olduğundan, bunların alımında yüklenilen KDV’nin adı geçen Bakanlığın ilk görüşü doğrultusunda indirim konusu yapılması gerektiği görüşündeyiz. ([3] III- SONUÇYukarıda yapılan açıklamalardan da fark edileceği üzere, alışveriş yapan müşteriler arasında çekilişle kazananlara hediye verilmesi şeklinde gerçekleşen promosyon kampanyaları 50 Seri No.lu KDV Tebliği kapsamına girmekte olup, bedelsiz olarak verilen hediyelerin alış bedelleri reklam, pazarlama, satış ve dağıtım gideri olarak safi kazancın tespitinde indirilecek gider olarak dikkate alınabilecektir. Ayrıca, hediyelerin müşterilere verilmesi sırasında KDV hesaplanmayacak, bunlar nedeniyle yüklenilen KDV’ler ise 50 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde belirtildiği şekilde indirim konusu yapılacaktır. Ayrıca, farklı KDV oranlarına tabi malların satıldığı promosyon kampanyalarında çekilişle verilen hediyelerin alımında ödenen KDV’nin, 50 Seri No.lu Tebliğ’deki indirim sınırlaması dikkate alınmaksızın tamamen indirim konusu yapılması gerektiği görüşündeyiz.